Tranh chấp về “thời gian tự do” hay “thời gian miễn trừ”

Vụ tranh chấp dưới đây về thực hiện hợp đồng vận chuyển theo chuyến (voyage charter). Tàu biển đến cảng ngày thứ Bảy, 10/4/2004, lúc 04 giờ 30 phút sáng, “Thông báo sẵn sàng” được trao lúc 09 giờ 30 phút sáng cùng ngày, bốc hàng bắt đầu từ 07 giờ 20 phút sáng ngày hôm sau (Chủ nhật) và bốc liên tục cho đến khi xong vào ngày thứ Sáu (16/4/2004) lúc 14 giờ 50 phút.

Người vận chuyển và người thuê vận chuyển có tranh chấp về thời điểm bắt đầu tính thời  hạn bốc hàng và thời gian bốc hàng vào ngày Chủ nhật (11/4/2004) tính là một nửa thời gian thực bốc hay không tính. Hợp đồng thuê tàu chuyến theo mẫu Gencon 1922/1976. Một số điều khoản có liên quan như sau: 

Điều 32. “Thời gian thực tế có sử dụng trước khi bắt đầu tính thời hạn bốc, dỡ hàng được tính là một nửa thời hạn bốc, dỡ hàng”.

Điều 38. “Thời gian từ 14 giờ ngày thứ Bảy hay từ 18 giờ ngày trước ngày nghỉ cho đến  06 giờ sáng ngày thứ Hai hay ngày làm việc tiếp theo sẽ không tính vào thời hạn bốc hàng hay cả khi có sử dụng” (even if used).

Điều 41. “Thông báo sẵn sàng được đưa cho người giao hàng hoặc đại lý của họ vào ngày làm việc, trong giờ hành chính, thứ Hai đến thứ Sáu từ 09 giờ  đến 17 giờ, thứ Bảy từ 09 giờ – đến 13 giờ. Tại cảng bốc và cảng dỡ, thời hạn bốc hàng và thời hạn dỡ hàng bắt đầu tính từ 13 giờ nếu “Thông báo sẵn sàng” được đưa trước buổi trưa hoặc vào đúng buổi trưa (tức là đưa trước 12 giờ trưa hay đưa đúng vào 12 giờ trưa), và tính từ 06 giờ sáng ngày làm việc hôm sau nếu “Thông báo sẵn sàng” được đưa vào buổi chiều.

Người thuê vận chuyển cho rằng, theo điều 41, thời hạn bốc hàng bắt đầu tính từ 13 giờ ngày 10/4/2004 và theo điều 38, thời gian bốc hàng vào ngày Chủ nhật (11/4/2004, từ 07 giờ 20 phút đến 24 giờ 00 phút) không tính vào thời hạn bốc hàng. Quan điểm này của người thuê vận chuyển có đúng không?

Vụ việc nói trên mới xem qua có vẻ khá phức tạp. Tuy vậy, chỉ cần làm rõ khái niệm cơ bản có liên quan là vấn đề được sáng tỏ. Đó là, thời gian miễn trừ (excepted period) chỉ áp dụng sau khi thời hạn bốc hàng đã bắt đầu tính. “Thông báo sẵn sàng” đã được đưa đúng theo điều 41 nhưng thời điểm bắt đầu tính thời hạn bốc hàng đã bị dịch chuyển đến 06 giờ sáng ngày thứ Hai vì có điều 38. Như vậy, thời gian bốc hàng vào ngày Chủ nhật (11/4/2004, từ 07 giờ 20 phút đến 24 giờ 00 phút) đã xảy ra trước khi bắt đầu tính thời hạn bốc hàng nên chỉ tính là một nửa thời gian theo quy định của điều 32. Do đó, Quan điểm của người thuê vận chuyển là sai.      

Tác giả: Luật sư/ Trọng tài viên Ngô Khắc Lễ, Cộng tác viên của VLI