Tranh chấp về chi phí (thù lao) luật sư

Trong trường hợp nào thì chi phí (thù lao) luật sư của một bên do bên đó phải tự chịu qua vụ tranh chấp dưới đây để bạn đọc tham khảo?

1. Tóm tắt sự việc
     
Ngày 12/11/2019, Công ty PM (“PM”) và Công ty Trục vớt cùng liên danh ký kết Hợp đồng mua bán xác tàu và Dịch vụ di dời trục vớt xác tàu (“Hợp đồng”) với VS và Công ty bảo hiểm IP (“IP”). Theo đó, PM và Công ty Trục vớt thực hiện dịch vụ trục vớt xác tàu VSG (“Tàu”) thuộc sở hữu của VS bị chìm trên sông Lòng Tàu vào ngày 19/10/2019; VS và IP đồng ý bán xác tàu nói trên cho PM và Công ty Trục vớt. Ngày 04/12/2019, VS xuất hóa đơn giá trị gia tăng cho PM với nội dung “Bán xác tàu VSG” với tổng giá trị là 11.880.000.000 đồng (bao gồm cả VAT). Ngày 20/12/2019, PM xuất hóa đơn cho VS với nội dung “Chi phí đợt 1 cho dịch vụ di dời và trục vớt xác tàu VSG cùng toàn bộ container” với số tiền là 11.000.000.000 đồng (bao gồm cả VAT). Ngày 01/11/2021, PM tiếp tục xuất hóa đơn cho VS với nội dung “Chi phí đợt 2 cho dịch vụ di dời và trục vớt xác tàu VSG cùng toàn bộ container” với số tiền là 11.880.000.000 đồng (bao gồm cả VAT). Ngày 14/12/2021, VS chuyển khoản cho PM toàn bộ tiền thuế GTGT là 930.000.000 đồng. Ngày 01/11/2021 VS đã ký Biên bản Bù trừ công nợ nhưng không trả nợ. Vì vậy, theo Điều 27 của Hợp đồng, ngày 18/7/2022, PM và Công ty Trục vớt khởi kiện VS và IP tại Trung tâm trọng tài để yêu cầu các Bị đơn trả (i)  khoản tiền nợ gốc còn lại là 5.000.000.000 đồng; (ii) tiền lãi chậm thanh toán cho nợ gốc tính từ ngày 08/02/2021 đến ngày 02/2/2023 với lãi suất 10%/năm; và (iii) thanh toán chi phí luật sư là 275.000.000 đồng (bao gồm thuế GTGT). Bị đơn cho rằng Nguyên đơn chưa hoàn thành việc thực hiện hợp đồng nên có quyền tạm hoãn thanh toán, và yêu cầu Nguyên đơn liên đới bồi thường.

Các bên còn tranh chấp theo Đơn kiện lại của Bị đơn (“kiện lại”, còn gọi là “phản tố”, là việc sau khi Nguyên đơn kiện Bị đơn thì Bị đơn kiện Nguyên đơn theo Đơn kiện lại. Trong Đơn kiện lại, vẫn giữ nguyên Bị đơn là người kiện, Nguyên đơn là người bị kiện). Theo Đơn khởi kiện và Đơn kiện lại, các bên có tranh chấp về các vấn đề: việc hoàn thành thực hiện hợp đồng; hoãn thanh toán, đòi số tiền còn lại, liên đới thanh toán, đòi tiền lãi do chậm trả, chi phí khiếu nại của bên thứ 3,  trách nhiệm làm việc trực tiếp với bên thứ 3 để giải quyết khiếu nại, bồi thường toàn bộ chi phí, thiệt hại phát sinh do vi phạm hợp đồng, tạm tính tới ngày 30/9/2022 là 500.000.000 đồng; liên đới thanh toán toàn bộ chi phí trọng tài, chi phí tòa án, phí luật sư, chi phí giám định, chi phí chỉ định và thuê chuyên gia sẽ phải chi trả, liên đới bồi thường nếu có hành vi chậm trễ hoặc không thực hiện phán quyết trọng tài, thanh toán tiền phạt chậm thanh toán, lãi suất thanh toán quá hạn và toàn bộ các thiệt hại khác phát sinh từ hành vi chậm trễ hoặc không thực hiện phán quyết trọng tài; tranh chấp về bồi thường thiệt hại đang và sẽ xảy ra. Hội đồng Trọng tài đã đề cập đến các vấn đề trên trong Phán quyết Trọng tài. Dưới đây là tranh chấp về chi phí luật sư.

2. Quan điểm của các bên

Các Nguyên đơn yêu cầu các Bị đơn phải trả số tiền chi phí luật sư là 250.000.000 đồng và 25.000.000 đồng thuế VAT. Nguyên đơn trình bày rằng đã ký Phụ lục Hợp đồng dịch vụ pháp lý số 0605/2022/PLHDDVPL giữa PMS và Công ty Luật với chi phí luật sư là 250.000.000 đồng chưa kể VAT. Đây là thiệt hại mà các Nguyên đơn phải chịu do các Bị đơn vi phạm nghĩa vụ trả tiền. Các Nguyên đơn cho rằng thời gian thực hiện công việc 03 tháng theo Điều 7 của Hợp đồng chỉ là dự kiến. Trong thực tế PM và Công ty Trục vớt đã hoàn thành công việc vào ngày 08/02/2021 theo Thông báo hàng hải số 48/TBHH-TCTBĐATHHMN ngày 08/02/2021 của Tổng Công ty Bảo đảm An toàn Hàng hải […] rằng “Không phát hiện chướng ngại vật nguy hiểm” trong khu vực xảy ra sự cố chìm tàu, tức là “trục vớt thành công”. Ngày 30/12/2020 Cảng vụ Hàng hải thành phố […] đã có Công văn số 1213/CVHH cho nhiều đơn vị (trong đó có VS) về việc thu hồi phao báo hiệu hàng hải có nội dung xác nhận công tác trục vớt Tàu đã hoàn thành.  Sau đó, ngày 08/02/2021 Tổng Công ty Bảo đảm An toàn Hàng hải […] phát hành Thông báo hàng hải số 48/TBHH-TCTBĐATHH xác nhận khu vực thi công xử lý xác Tàu trên luồng hàng hải Sài Gòn – Vũng Tàu là “không phát hiện chướng ngại vật nguy hiểm” căn cứ hồ sơ rà quét chướng ngại vật do Trung tâm trắc địa và bản đồ thực hiện. Đây là chứng cứ chứng minh rằng ngày 08/02/2021 các Nguyên đơn đã hoàn thành công việc trục vớt thành công.

Các Bị đơn cho rằng theo phương án trục vớt Tàu thì thời gian hoàn thành công việc là 1,5 tháng kể từ khi PM tập kết vật liệu đến khu vực xác tàu. Theo Điều 7 của Hợp đồng thì thời gian di dời xác tàu cùng các container và giải tỏa luồng hàng hải cho tàu thuyền qua lại là 1,5 tháng và thời gian trục vớt hoàn toàn xác tàu đến địa điểm của PM và Công ty Trục vớt là 03 tháng kể từ ngày bắt đầu công việc, tức là ngày 13/02/2020. Các Bị đơn đã khiếu nại các Nguyên đơn nhiều lần vào tháng 11 và tháng 12 năm 2019 và tháng 3 năm 2020 về tiến độ thực hiện hợp đồng, nhưng các Nguyên đơn vẫn thực hiện công việc rất chậm trễ. Các Bị đơn cho rằng không có cơ sở xác định “trục vớt thành công” theo định nghĩa tại Điều 13 của Hợp đồng; nhưng nếu căn cứ theo quan điểm của các Nguyên đơn về thời điểm trục vớt thành công theo Thông báo hàng hải số 48/TBHH-TCTBĐATHH ngày 08/02/2021 của Tổng Công ty Bảo đảm An toàn Hàng hải […] thì vẫn chậm tiến độ hơn 1 năm. Các Nguyên đơn đã vi phạm các Điều 5, 7, 14, 20 trong Hợp đồng; cho nên các Bị đơn chưa thanh toán đợt cuối cùng theo Điều 11.3 của Hợp đồng và áp dụng Khoản 2 Điều 411 của Bộ luật Dân sự 2015 để giữ lại khoản tiền thanh toán đợt cuối là 5.000.000.000 đồng cho đến khi các Nguyên đơn hoàn thành các nghĩa vụ của mình theo Hợp đồng. Các Bị đơn phản bác toàn bộ yêu cầu chi phí luật sư của các Nguyên đơn.

3. Quyết định của Hội đồng Trọng tài   

Hợp đồng mà các Bên đã ký ngày 12/11/2019 là hợp pháp và có hiệu lực ràng buộc các Bên. Các chứng cứ của Vụ tranh chấp cho thấy rằng các Nguyên đơn chưa thực hiện đúng và đầy đủ các trách nhiệm, nghĩa vụ và cam kết theo Hợp đồng. Các Nguyên đơn đã vi phạm về tiến độ thời gian thực hiện Hợp đồng. Theo Điều 7 của Hợp đồng thì thời gian giải tỏa luồng hàng hải cho tàu thuyền qua lại là 1,5 tháng; thời gian hoàn thành trục vớt hoàn toàn là 3 tháng kể từ ngày bắt đầu công việc, có nghĩa là ngày 13/02/2020. Nhưng đến tháng 2 năm 2021 thì Tổng Công ty Bảo Đảm An toàn Hàng hải […] mới ra Thông báo hàng hải số 48/TBHH-TCTBĐATHH. Lập luận của các Nguyên đơn cho rằng thời hạn thực hiện công việc theo Điều 7 chỉ là dự kiến và cho rằng mình không vi phạm về thời hạn thực hiện công việc là không thể chấp nhận được. Các Nguyên đơn cũng không trình được các chứng cứ về tình trạng khó khăn bất khả kháng kéo dài (bao gồm cả thời tiết xấu không thể thi công) dẫn đến phải kéo dài thời gian thực hiện công việc. Vì vậy, các Nguyên đơn đã hoàn thành công việc trễ hạn và vi phạm tiến độ thực hiện Hợp đồng. 

Hội đồng Trọng tài nhận định rằng các Nguyên đơn có vi phạm Hợp đồng liên quan đến thời hạn hoàn thành công việc và phạm vi công việc như ở phân tích trên đây mặc dù các Bị đơn chưa chứng minh được các thiệt hại cụ thể cho đến khi kết thúc Phiên họp (giải quyết tranh chấp). Do đó, Hội đồng Trọng tài quyết định rằng các Nguyên đơn phải tự chịu các chi phí luật sư liên quan đến Vụ tranh chấp này và vì vậy, không cần thiết phải đánh giá tính xác thực hay hợp lý của các chi phí luật sư mà các Nguyên đơn phải chi trả.

Luật sư – Trọng tài viên Ngô Khắc Lễ